کد مطلب:16624 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

آيا اين سخن كه «فقه موجود با يك اخلاق نازل، يك هنر نازل، و يك عقلانيت نازل، و يك سطح معيشت نازل هم ميسازد و جامعه فقهي لزوماً يك جامعة پيشرفته مدرن را اقتضا نميكند» صحيح است؟

معترض در اين ويژگي به حق به ابهامگويي پرداخته، و تعابير «اخلاق نازل»، «هنر نازل»، «عقلانيت نازل» و«سطح معيشت نازل» را به كار برده است. اصولاً روشن نيست كه از اين تعبيرها چه معني اراده شده است. در اينجا دو احتمال داده ميشود:
اگر مقصود او، اين است كه فقه اسلامي به خاطر انعطاف پذيريش بر ادارهي جوامع مختلف توانايي دارد، هر چند آن جوامع از نظر فكري و معيشت در سطح پايين باشند، به طور مسلم اين كمال فقه است كه ميتواند در پرتو قوانين انعطاف پذيري خود با هر دو نوع جامعه سازگار باشد.
و اگر مقصود او، اين است كه فقط احكام فقه ناظر به جوامعي است كه از نظر اخلاق و هنر وعقل و معيشت در سطح نازلي ميباشند، اين يك نوع تفسير نادرست از فقه اسلامي است. در روزگاري كه مسلمانان در جهان مشعل داران اخلاق و هنر، عقلانيت و معيشت بودند فقه اسلامي بر ادارهي چنين جوامعي توانا بود كه از نظر علم و دانش، معيشت و زندگي در سطح برتري بودند.
امپراتوري بزرگ اسلام در دورههاي عباسي و دورههاي بعد، نشانگر قدرت فقهي اسلام است، كه توانست در پرتو قوانين خود چنين تمدنهايي را زير چتر خود قرار دهد.
ظاهراً نويسنده، مطلب ديگري را تعقيب ميكند و آن اين كه: فقه اسلامي نميتواند جامعههاي غربي را با ويژگي غربي اداره كند ولي اين عدم اداره به خاطر اين است كه جوامع غربي به دنبال ارزشهاي والا نيست و در اشباع شهوات حيواني حد و مرزي براي خود قايل نيست. مسلماً فقه اسلامي با يك جامعه «ماترياليست» همخواني ندارد. اسلام هر نوع سياستي كه بر اساس ناديده گرفتن حقوق مستضعفان و ديگران استوار باشد و با هر نوع زندگي كه در آن شراب و قمار و بي‎عفتي به رسميت شناخته شود مبارزه ميكند و هرگز خود را با آنها تطبيق نميدهد.
اصولاً پيامبران براي اين برانگيخته شدهاند كه محيطهاي فاسد را دگرگون سازند نه اين كه با حفظ موضوع به مديريت آنها بپردازند عدول از اصول به خاطر گسترش قدرت، آموزهي اسلامي و خواستهي آموزگاران الهي نيست.

---

: آية الله جعفر سبحاني
سيماي فرزانگان ج 2